ҚР Ауыл шаруашылығы министрі Сапархан Омаров Румынияның ауыл шаруашылығы және өңірлік даму министрлігінің басшысы Некита-Адриан Ороспен онлайн-кездесу өткізді.

Бейнеконференция барысында ведомство басшылары өз елдеріндегі ауыл шаруашылығының жай-күйі туралы баяндады, пандемия жағдайындағы саланың өзекті проблемаларын, сондай-ақ аграрлық және аграрлық-ғылыми салалардағы ынтымақтастықты дамытуды жалғастыруға байланысты  перспективалық бағыттарды талқылады.

Министрлер Қазақстан мен Румыния арасындағы тауар айналымының өте жоғары деңгейін (2019 жылы 1,8 млрд $) атап өтіп, агроөнеркәсіп кешені секторындағы тауар айналымы әзірге екі елдің әлеуетіне сәйкес келмейтініне келісті. Осыған байланысты екіжақты тауар айналымын ауыл шаруашылығы өнімдеріне қарай әртараптандыру жөніндегі жұмысты жандандыру ұсынылды.

Қазақстандық тарап Румынияның табысты тәжірибесі мен ауыл шаруашылығы технологияларын зерделеуге, сондай-ақ румын бизнесінің ауыл шаруашылығы техникасын өндіруге және ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу және сақтау жөніндегі кәсіпорындар құрылысына қызығушылық танытатынын мәлімдеді. Сондай-ақ, ҚР АШМ басшысы Қазақстан мен Румынияның ауыл шаруашылық бағытындағы жоғары оқу орындары арасында ынтымақтастықты жолға қоюды және тәжірибе алмасу мен өзара тиімді байланыстар орнату үшін екі елдегі фермерлер делегацияларының сапарларын ұйымдастыруды ұсынды.

Сапархан Омаров румын бизнесмендерін Қазақстанның ауыл шаруашылығына инвестиция салуға шақырды және Некита-Адриан Оросқа республиканың аграрлық жоғары оқу орындары мен Клуж-Напока қаласының Ауыл шаруашылығы ғылымдары және ветеринарлық медицина университеті арасында меморандумға қол қою мүмкіндігін қарастыруды ұсынды.

«Өсімдік шаруашылығы саласында қазақстандық ҒЗИ органикалық және экологиялық таза өнім өндірісін дамытуға, ауыл шаруашылығы дақылдарының генетикалық ресурстарымен алмасуға және жаңа сорттарға экологиялық сынақ жасауды көздейді. Мал шаруашылығы саласында румыниялық елтірілік және сүтті қой шаруашылығы тәжірибесін меңгеріп, генетика және биотехнология саласындағы мамандармен тәжірибе алмассақ», — деді ҚР Ауыл шаруашылығы министрі.

«Қазақстан ауыл шаруашылығы саласындағы екіжақты ынтымақтастықты дамытуға, агроөнеркәсіптік кешеннің тауар айналымы көлемін ұлғайтуға, сондай-ақ инвестициялар мен жаңа технологияларды тартуға мүдделі. Күн тәртібіндегі барлық мәселелер бойынша ынтымақтастығымызды жалғастыра береміз деп үміттенемін», — деп толықтырды Сапархан Омаров.

Румынияның ауыл шаруашылығы және өңірлік даму министрі өз сөзінде ірі қара мал мен қой шаруашылығындағы ынымақтастықты жүйелі жалғастыруға ерекше ынталы екенін атап өтті. Сонымен қатар, екі ел арасында қой еті секторы: генетика, өндірістік көрсеткіштер, сапа критерийлері, қой шаруашылығына арналған пилоттық жоба сияқты бірқатар жұмыстарды бірлесе атқару өте өзекті болып отыр.

Сондай-ақ, Некита-Адриан Орос румындық шарап  және Karpaten Meat компаниясының өнімдерін елімізге әкелуге қызығушылық танытты. Karpaten Meat негізін қалаушылар Румынияда серіктестік бағдарламалар арқылы ангус бұзауларын өндіру желісін құрды.

Сонымен қатар, қос тарап Румыния мен Қазақстанның ауыл шаруашылығы университеттері арасындағы ынтымақтастықты дамыту және екі елдің фермерлері арасында өзара сапарлар ұйымдастыруды жоспарлады.

Онлайн-кездесудің соңында Қазақстан мен Румыния ауыл шаруашылығы министрліктері арасындағы өзара байланыс туралы меморандум жобасын талқылады. Жобада қарастырылған негізгі бағыттар: өсімдік шаруашылығы, мал шаруашылығы, ауыл шаруашылығы жұмыстарын механикаландыру, тамақ өнеркәсібі, ауылды дамыту, ауыл шаруашылығы саласындағы консультациялық қызметтер, ғылыми зерттеулер.

Қазақстан мен Румынияның АӨК өнімдері бойынша тауар айналымы 2020 жылғы қаңтар-мамырда 2019 жылмен салыстырғанда 52,3% — ға-592,5-тен 902,4 мың АҚШ долларына дейін ұлғайды.

Қазақстаннан Румынияға АӨК өнімдерінің экспорты 2020 жылғы қаңтар — мамырда 2019 жылмен салыстырғанда 72,1% — ға-136,5-тен 235 мың АҚШ долларына дейін өсті.

Қазақстаннан Румынияға экспорттың негізгі көлемі:

— мұздатылған балық, балық сүбесі мен балықтан дайындалған өнімді қоспағанда-60,8 мың доллар сомасына;

— пияз және шалот пиязы (шалот)-23,6 мың доллар сомасына;

 — ұсақталған немесе ұнтақталмаған зығыр тұқымдары – 150,6 мың доллар.

Румыниядан Қазақстанға импорттың негізгі көлемі:

— күнбағыс тұқымы, ұсақталған немесе ұнтақталмаған-411,4 мың доллар сомасына дейін ұлғайды. .

Румыния табиғи ресурстарға бай индустриалды-аграрлық ел. Экономиканың маңызды салаларының бірі ауыл шаруашылығы болып табылады, оның үлесіне қазіргі уақытта ЖІӨ-нің шамамен 5,2% келеді. Агроөнеркәсіптік кешеннің ЖІӨ-дегі үлесі соңғы онжылдықта айтарлықтай қысқарды, алайда бұл салада бұрынғысынша елдің белсенді халқының 23% — ға жуығы жұмыспен қамтылған, бұл ЕО-дағы ең жоғары көрсеткіш болып табылады.

Ауыл шаруашылығы елдің экономикалық дамуына үлесін айтарлықтай қосып келеді.  Соңғы бес жылда көкөніс өндірісі 26%-ға өсіп, ЕО-да 6-шы орынға ие болды. Румыния ЕО-да күнбағыс пен жүгері өндірісі бойынша көшбасшы ел, сонымен қатар әлемдегі 10 ірі астық экспорттаушылардың бірі.

2020 жылы Румыния жүгері өндірісінде алдыңғы орынға ие болады деген болжам бар. Бұдан басқа, Румынияның ЕО деңгейінде бидайдың жалпы өндірісінің 7,3% үлесі бар, бұл Франция, Германия және Ұлыбританиядан кейін төртінші орынды иеленіп, 10,1 млн.т. құрайды.

Қазіргі уақытта елдің ауыл шаруашылық жерлерінің 3/4 бөлігі жеке меншікте. Табиғи және жартылай табиғи өнім өндіретін бірнеше фермалар бар. Сонымен бірге саланы жаңғырту үшін ЕО құрылымдық қорларынан қаражаттың жаппай құйылуына байланысты жағдайдың біртіндеп өзгеруі байқалады.

Румыния-ауылшаруашылық өнімдерінің көптеген түрлерінің ірі өндірушісі: ет және сүт өнімдері, көкөністер мен жемістер, шарап. Елдің шығыс бөлігінде, Қара теңіз жағалауында балық аулау жақсы дамыған. ара шаруашылығы да ерекше жолға қойылған. Румыния жыл сайын  балдың 60% — ын, шамамен 20 мың тонна көлемінде экспорттайды.

Өзін Ауыл шаруашылығы саласындағы аймақтың көшбасшысы ретінде көрсетуге тырысып, осы саладағы халықаралық ынтымақтастықты қарқынды дамытуда. Осыған байланысты, Қазақстан үшін Румыниямен шаруашылық жүргізу, технологияларды қолдану, өндірісті бірлесіп ашу, асыл тұқымды ірі қара мал саудасы және басқа да экспорттық-импорттық салада бірлесе жұмыс істеу үлкен жетістік.