Сегіз жыл бойы тұрып қалған Қостанай облысындағы әйгілі Комсомол құс фабрикасы екінші жыл Қазақстан мен Ресей нарықтарын бройлер етімен қамтамасыз етіп келеді. Бүгінде кәсіпорын толық қуатында жұмыс істеп жатыр, «Poultry-Agro» ЖШС деп аталады, жоспарлы түрде жобалық қуатына шығып келеді, экспортқа шығып үлгерді және ең бастысы, аудан тұрғындарын тұрақты жұмыспен қамтамасыз етіп келеді.
Бір кездері бүкіл Кеңес Одағына танымал болған Қостанай облысындағы Комсомол құс фабрикасы 8 жылға жуық жабылды. Алайда, міне, екінші жыл қатарынан қалпына келтірілген кәсіпорын Қазақстан мен Ресей нарықтарын бройлер етімен қамтамасыз етіп келеді.
Фабрика «Poultry-Agro» ЖШС жаңа атауымен жоспарлы түрде жобалық қуатқа шығып келеді, өнім экспортқа жіберіледі, ал аудан тұрғындары тұрақты жұмыспен қамтамасыз етілген.
Іс жүзінде тоқтап тұрған кәсіпорынды қалпына келтіру бойынша ауқымды жұмыстар 2020 жылы басталды. Сол кезде құс шаруашылығы саласындағы тәжірибелі бизнесмен Қайрат Маишевтің инвестициялық жобасын жергілікті атқарушы органдар қолдады: Қостанай облысы мен Қарабалық ауданының әкімдіктері және бірден бірнеше қаржы институттары: «KazakhExport» экспорттық-сақтандыру компаниясы, Қазақстан Халық банкі, «Даму» КДҚ, «ҚазАгроҚаржы», «Тобыл» ӘКК».
Жылдың соңына қарай техникалық іске қосу жүргізілді, ал 2021 жылдың қаңтарынан бастап кәсіпорын біртіндеп жұмысшыларды қабылдай бастады және өнім шығаруға кірісті.
Бүгінде фабрикада 332 адам жұмыс істейді. Өндірістік қуаты – бірінші кезеңде жылына 6 мың тоннаға жуық құс еті. Жақын арада құс фабрикасы екінші кезеңге көшеді, бұл тағы 150 – ге жуық жаңа жұмыс орнын құруға және жылына 12,5 мың тонна ет өндіретін толық өндірістік қуатқа шығу мүмкіндігін береді.
Қостанай облысының Гурьяновское ауылында Комсомол құс фабрикасы – 30 мыңға жуық адам тұратын өңірдің және Қарабалық ауданының ірі ауыл шаруашылығы кәсіпорындарының бірі банкрот деп танылғаннан кейін жүздеген адам жұмыссыз қалды. Кеңес заманында Комсомол құс фабрикасының еңбек даңқы бүкіл Одақты дүр сілкіндірді. Фабрика өңірді ғана емес, бүкіл одақтас республикаларды құс етімен қамтамасыз етіп отырған. 2000 жылдары 50 жылға жуық жұмыс істегеннен кейін өндіріс қаржылық қиындықтарға тап болып, кейінірек 2012 жылы кәсіпорын ауыл тұрғындары үшін күтпеген жерден тоқтап қалды.
Ауыл тұрғыны Михаил Хильконың айтуынша, кәсіпорын жабылғаннан кейінгі алғашқы бірнеше жыл ішінде құс фабрикасының жұмысшылары мен тұрғындардың көпшілігі бір кездері қуатты «Комсомол құс фабрикасы» жұмыс істей бастайды деп үміттенген:
«Көптеген отбасыларда құс фабрикасында бірнеше ұрпақ жұмыс істеді. Мен өзім де сондай отбасыдан шыққанмын. Менің атам бір кездері әжемен бірге зауытта жұмыс істеген. Мен де олардың ізімен жүрдім. Ауылда жұмыс жоқ, шағын меншік шаруашылықпен өмір сүру қиын. Адамдар зауыт қайтадан жұмыс істейді деп біраз уақыт күтті, алайда отбасыларын қамтамасыз ету керек болғандықтан, қаладан жұмыс іздей бастады, басқа ауылдарға немесе басқа елдерге туыстарына кете бастады. Ауыл іс жүзінде босап қалды».
Құс фабрикасының жұмысын қайта бастау үшін 2019 жылы «Poultry-Agro» ЖШС деген атаумен жаңа кәсіпорын құрылды. Компанияны Рудный маңында басынан бастап салынған, оның да табысына бір кездері де сенбеген жұмыртқа бағытындағы құс фабрикасының меншік иесі, құс шаруашылығы саласының тәжірибелі кәсіпкері Қайрат Маишев өз басшылығына алды.
Комсомол фабрикасын жаңғырту жобасы Қостанай облысы үшін ғана емес, бүкіл ел үшін стратегиялық маңызды болды. Құс фабрикасы үкіметтік деңгейде ТОП-8 жобаға қосылды, олардың алдында екі жыл ішінде қазақстандық нарықты отандық құс етімен қамтамасыз ету міндеті тұр.
Қайрат Маишевтің айтуынша, кәсіпорынның қызметін әртараптандыру мүмкіндігі бар. «Poultry-Agro» ЖШС-нің меншік жерлері бар – бұл құс шаруашылығы саласын ғана емес, өсімдік шаруашылығын да дамыту үшін үлкен плюс және негіз. Осылайша, зауытқа жақсы серпіліс беріп, оны қайтадан флагманға айналдыру үшін кәсіпорынның алдында бірнеше стратегиялық міндет тұрды – өндірісті технологиялық жаңғырту, жұмыс орындарын құру, өңірдің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету, импортты алмастыру және экспорттық нарықтарды дамыту.
Инвестициялық жобаны іске асыруға бірден бірнеше қаржы институты қосылды: KazakhExport экспорттық-сақтандыру компаниясы, Қазақстан Халық банкі, «Даму» кәсіпкерлікті дамыту қоры, «Қазагроқаржы» АҚ және «Тобыл» ӘКК» АҚ және жергілікті атқарушы органдар: Қостанай облысының және Қарабалық ауданының әкімдіктері.
Қалпына келтіру бойынша ауқымды жұмыстар 2020 жылы басталды: орталық сумен жабдықтауды өткізу, резервтік ұңғымалар салу, құс қораларының ғимараттары мен шатырларын жөндеу, газ құбырын реконструкциялау, автоматтандырылған басқару жүйесін орнату. 2020 жылдың соңына қарай техникалық іске қосу жүргізілді. 2021 жылдың қаңтарынан бастап кәсіпорын біртіндеп орта және жоғары буын қызметкерлері мен мамандарын қабылдай бастады.
Александр Коростылёв, Poultry-Agro-ның дамыту жөніндегі директоры:
«Кәсіпорын өте ауыр жағдайда болды. Оның кепілдік құны өте төмен болды. Бізге кредит беру үшін жеткілікті кепіл болған жоқ. Алайда KazakhExport кепілгеріміз болып, олардың сақтандыруы арқылы дамытуға несие желісін алып, кәсіпорынды аяғынан тік тұрғыза алдық. Өндірісті іске қосқаннан кейін өніміміздің шетелге экспортын реттеу үшін сақтандыру көмегіне жүгіндік. Ресеймен шекараға дейін біздің кәсіпорыннан шамамен 50 км, Қостанайға дейін – шамамен 130 км. Сондықтан Ресей нарығына шығу туралы қисынды шешім қабылданды. Қазіргі таңда бірнеше ірі және тұрақты келісімшартымыз бар, соның ішінде Мәскеуге өнім жеткіземіз».
Жоба өзінің өміршеңдігін, инвестициялық тартымдылығын және экспорттық әлеуетін дәлелдеді. Қазақстандық өнімге деген сұраныс жоспарлы өсімді көрсетіп отыр. Импорттаушы елдерді құстар үшін пайдаланылатын табиғи, таза азықтар және жоғары сапа стандарттарына сәйкестік тартады.
Бетті дайындаған Маржан Алпыс, суреттерді түсірген автор
