Өңірімізге екі күндік жұмыс сапарымен ҚР Орталық сайлау комиссиясының төрағасы Нұрлан Әбдіров келді. Мемлекет басшысы наурыз айындағы Жолдауында халықты мазалаған сауал – сайлау мәселесіне арнайы тоқталған болатын. Ел Президенті 2020 жылғы Жолдауда да елді мекендерде саяси науқан өткізу жайында айтып, бүгінгі күнге дейін 944 ауыл әкімдерінің тікелей сайлауы өтті. Ал Қ.Тоқаев мемлекеттік арналарға берген сұқбатында аудан әкімдерін сайлауды пилоттық жоба ретінде 2023 жылы енгізуді бастайтынын жеткізді.
ҚР Орталық сайлау комиссиясының төрағасы аймақ тұрғындарымен кездесулер өткізіп, халықтың ой-пікірін тыңдап, ұсыныстарын талқылап, болашақта шешу жолдарын қарастыру үшін облыстарды аралауға шыққанын жеткізді. Айта кетейік, 16 ақпанда Мемлекет басшысының қабылдауында болып, нақты тапсырмалар алған Н.Әбдіров келесі күннен бастап өңірлерге аттандым дейді. Жалпы, бұл ОСК төрағасының аймақтар жұртшылығымен алғашқы кездесу екен.
Белсенді және мазмұнды талқылау барысында ОСК мүшелері көптеген ұсыныстарды тыңдап, сайлау жүйесіне тікелей қатысты сұрақтарға жауап берді. Мысалы, Жалпыұлттық социал-демократиялық партиясы ҚОФ төрағасы Дамир Жақанов сайлау құқығы саласында халықты құқықтық ағартудың маңыздылығы мен қажеттілігін атап өтті және жоғары білім мен мемлекеттік қызметтегі жұмыс тәжірибесі туралы дауысқа түсушілер үшін сауалнамадағы графа ауылдағы аз проблема емес екенін айтты.
Сондай-ақ, кездесуде ол сайлау процесіне цифрлық технологияларды енгізу мүмкіндігін қарастыруды ұсынды. Сонымен бірге, басқа қатысушылар бұл кейбір ұйымдастырушылық және техникалық тәуекелдерді тудыруы мүмкін деп санайды. Осылайша, олар өңірлер бойынша цифрлық теңсіздік бар екенін, сондай-ақ халықтың интернетке үздіксіз қол жеткізу проблемалары бар екенін атап өтті. Сонымен қатар, ауылдық жерлердегі егде жастағы сайлаушылардың цифрлық сауаттылығы жас буыннан артта қалып отыр.
– Қостанай – біздің сапарлап келе жатқан оныншы облысымыз. Бұған дейінгі өңірлерде де жұртшылық тарапынан бірқатар мәселелер көтеріліп, сауалдар жолданды. Бұлардың барлығы елеп-екшеніп алдағы қабылданатын заңдарда ескерілетін болады. Әсіресе, сайлау науқандарын барынша ашық әрі әділ өткізу жолдары бірінші кезекке қойылу керек деген тікелей Президент тапсырмасын алып келе жатырмын. Біздің кездесуіміз жергілікті атқарушы билікке еш қатысы жоқ, ашық диалог құру үшін алдарыңызда отырмыз. Тағы бір айта кетерлігі, бұл отырысқа саяси партиялардың да ықпалы жүрмейді, себебі, өзім ешбір партияда мүше емеспін. Барлығын ұйымдастырушы – өңірлердегі сайлау комиссиялары, – деді ҚР Орталық сайлау комиссиясының төрағасы Нұрлан Әбдіров.
ОСК төрағасының айтуынша, аймақтарда халық тарапынан ең көп жолданған сауал – сайлаудың пропорционалды-мажоритарлы жүйесі.
Естеріңізге салсақ, Мемлекет басшысы өз Жолдауында саяси үрдістің бұл үлгісі сайлаушылардың мүддесі ұлттық және өңірлік деңгейде толық көрініс табатынын жеткізді. Онда Мәжілістің депутаттық корпусының 70 пайызы пропорционалдық, 30 пайызы мажоритарлық тәсілмен жасақталатын болады деген болатын.
Сонымен бірге аралас сайлау үлгісі облыстар мен республикалық маңызы бар қалалардағы мәслихаттар сайлауына да енгізіледі. Президенттің айтуынша, бұдан былай мажоритарлық жүйе бойынша әрбір аймақ Парламенттің төменгі палатасына өзінің кемінде бір депутатын сайлай алады. Жаңа үлгі көзқарасы әртүрлі азаматтардың Мәжіліске келуіне мүмкіндік бермек.
Сондай-ақ, аудандар мен қалалардағы сайлауды толығымен мажоритарлық жүйеге көшіруді ұсынды. Бұл жүйе жергілікті жерде бәсекелі саяси орта қалыптастырмақ. Оған қоса, елдің алдында беделі бар жаңа тұлғалардың саясатқа келуіне жол ашатынын жеткізді.
