2025 жылғы 6–7 наурызда еліміздің солтүстік, шығыс және орталық өңірлерінде «Су тасқыны кезеңі жағдайларындағы төтенше жағдайларды жою кезіндегі іс-қимылдарға азаматтық қорғаудың мемлекеттік жүйесінің басқару органдарын, күштері мен құралдарын дайындау» тақырыбы бойынша «Көктем-2025» республикалық командалық-штабтық оқу-жаттығудың 2-ші кезеңі өтуде.
Аталған іс-шара аясында Төтенше жағдайлар министрінің орынбасары Расул Камалов Қостанай облысына жұмыс сапарымен келді.
Оқу үйлестіру және жетекшілік ету жөніндегі республикалық штаб Қостанайда орналасады. Оқу-жаттығу шеңберінде екі күн бойы Астана қаласында, Ақмола, Шығыс Қазақстан, Қостанай, Қарағанды, Павлодар, Солтүстік Қазақстан, Абай және Ұлытау облыстарында профилактикалық іс-шаралар кешені өтуде.
Оқу-жаттығу азаматтық қорғаудың мемлекеттік жүйесінің және халықтың көктем айларындағы төтенше жағдайларды жоюға дайындығы мен қабілетін арттыру, азаматтық қорғау қызметтері мен құрылымдарының көктемгі кезеңдегі төтенше жағдайға ден қоюға дайындығын тексеру мақсатында жүргізіледі.
Төтенше жағдайлар министрінің орынбасары Расул Камалов және Қостанай облысының әкімі Құмар Ақсақалов Қарасу ауданына барып, көктемгі су тасқынына дайындықты пысықтады. Сапар барысында тұрғындар мен аумақтарды ықтимал су тасқынынан қорғауда маңызды рөл атқаратын инженерлік құрылыстарға, бөгеттерге және басқа да негізгі нысандарға тексеру жүргізілді.
Тексеру су басу қаупі ерекше аса маңызды аймақтардан басталды. Төтенше жағдайлар департаментінің инженерлері мен мамандары бөгеттердің, гидротехникалық құрылыстардың және каналдардың қазіргі жағдайы туралы жан-жақты баяндамалар жасады. Олардың күші, сенімділігі және көктемгі су тасқыны кезеңіне дайындығы бағаланды.
Іс-шаралар барысында жабдықтардың жай-күйіне, еріген сулардың ықтимал жиналу орындарына және инфрақұрылымның көктемгі кезеңге дайындығына ерекше назар аударылды.
Тексерудің негізгі кезеңдерінің бірі мотопомпаларды сынау болды. Мамандар олардың жұмыс жағдайын бағалады және қажет болған жағдайда техникалық қызмет көрсетті. Жергілікті атқарушы органдардың өкілдерімен бірлесіп Қостанай ауданы ТЖБ қызметкерлері бұрын дренаждық құбырлар орнатылған орындарды қарап шықты. Бұл құрылымдар еріген суды бұруға және су басу қаупін азайтуға арналған.
Құтқарушылар жыл сайын көктемгі су тасқыны қаупі бар Озерное ауылына да барды. Су тасқынының алдын алу шараларына, соның ішінде қорғаныс құрылыстарын тексеруге ерекше назар аударылды. Бұдан басқа, көктемде еріген суды бұру үшін пайдалану жоспарланып отырған ауыл маңында су құбыры жүргізілді.
Бірінші кезекте делегация Обаған өзені арқылы өтетін көпірдің жай-күйін тексерді.
— Су басу қаупін азайту мақсатында өткен жылы Қарасу ауданында Алабота көлінен Құндызды өзені арқылы Обаған өзеніне жинақталған суды ағызатын су бұру арнасы салынды. Қазіргі уақытта «Евро-Жоба» ЖШС мердігерлік ұйымы Обаған және Құндызды өзендерін тазарту және тереңдету бойынша тәулік бойы жұмыстар жүргізуде. Жұмыстар Обаған өзені жағынан да, Құндызды өзені жағынан да жүргізіледі. Жалпы, шамамен 12 шаөырым жүрді. Бұл жұұмыстарға 10 экскаватор, 1 фронтальды тиегіш, 1 трактор, 25 адам тартылды, – дейді Қостанай облысы ТЖД басшысы Дамир Ермағамбетов.
Былтырғы су тасқыны салдарынан Қарасу ауданында Қайбағор, Жаншұра және Алабота көлдерінің едәуір толуы мен бірігуі орын алды, бұл өз кезегінде Қарасу аудан орталығының көлдеріне, сондай-ақ Восток және Жұмағұл ауылдарына толық су басу қаупін туғызды. 2024 жылғы 26 қазанда айналма арқылы су ағызу арнасы іске қосылды. Құрылған жасанды канал Алабота көлінен Құндызды өзені арқылы Обаған өзеніне жинақталған суды ағызады. Арнаның жай-күйін тұрақты негізде бақылау үшін жергілікті жерде мобильді жедел штаб орналастырылды.
— Есептеулерге сәйкес су бұру арнасы бойынша су шығыны 12,2 м3/с құрайды, канал бойынша су көлемі-тәулігіне 1 млн м3 шамасында. Ағымдағы жылдың 4 наурызындағы жағдай бойынша көлден өзенге 775,5 млн м3 астам төгілді. Қазіргі уақытта Құндызды өзенін тазарту және тереңдету жұмыстары тәулік бойы жүргізілуде, – деді облыс әкімі Құмар Ақсақалов.
Ағымдағы жылы Алабота көліндегі су деңгейі төмендегеннен кейін «Евро-Жоба» ЖШС мердігерлік ұйымы «Қарасу- Үлкен Чураковка» облыстық маңызы бар жол учаскесін қалпына келтірді. Қалпына келтіру жұмыстарын жүргізу барысында өткізу қабілетін арттыру үшін 12 су өткізгіш құбыр төселді. Қазіргі уақытта су өткізгіштер судың көлемін толық көлемде басқарады.
Бұдан соң Төтенше жағдайлар министрінің орынбасары Расул Камалов және Қостанай облысының әкімі Құмар Ақсақалов Қарасу ауданындағы Қарамырза ауылына барды. Қарамырза ауылында 136 үй бар, халқы 450 адамды құрайды. Түнтігір өзенінің деңгейінің көтерілуіне байланысты ауыл жыл сайын су астында қалады.
— Ауылда су арнасын тазарту бойынша қабылданған шаралар жеткіліксіз, сондықтан алдағы көктемгі кезеңде қайта су басу қаупі бар. Шұғыл түрде өзеннің оң жағалауында ұзындығы кемінде 3 шақырым болатын су бұру арнасын орнату бойынша инженерлік жұмыстар жүргізу қажет, – дейді дейді Қостанай облысы ТЖД басшысы Дамир Ермағамбетов.
Сапар қорытындысы бойынша облыс әкімі Құмар Ақсақалов орынбасары Берік Таңжарықовқа, ТЖД басшысы Дамир Ермағамбетовке және Қарасу ауданының әкімі Қайрат Оспановқа тиісті шараларды қабылдау керектігін тапсырды.
Бақыт ТҰРАШ, суреттер Қостанай облысы әкімінің баспасөз қызметінен алынды
