Еженедельная региональная аграрная общественно-политическая газета,
г. Костанай, ул. Тәуелсіздік, д. 83, офис 620, 54-08-30, 91-78-51 kostanay-agro@mail.ru

Мы в соцсетях

Еңбегімен танылған ер

26 июня 2020 12:30 • 1 033 просмотров

Архив – адамзат баласының өсіп-өркендеуі мен қоғам дамуындағы сан алуан тарихтың басын біріктіретін, әрі оны көздің қарашығындай сақтап келер ұрпаққа жеткізетін бірден-бір орын. Оны тарихымыздың алтын қоймасына бағалайтынымыз да содан болар. Уақыт өткен сайын олардың құндылығы да артып, тарих оқиғалары мен тұлғалар рөлін айқындауда ерекше басымдыққа ие болуда. Қостанай облысының мемлекеттік архивінде еліміздің дамуына, болашағы үшін аянбай еңбек етіп, өз үлестерін қосып кеткен ардақты кісілердің құжаттары бар. Әрбір адам еңбегінің арқасында ғана биік белестерді бағындырады. Соның бір дәлелі – туған еліміздің мақтанышы Амангелді Исақов.

Амангелді Исақов 1905 жылы қазіргі Қостанай облысы Қарасу ауданында дүниеге келген. Бала кезінен ата-анасына мал бағуға көмектеседі. 1914 жылы әкесі қайтыс болғаннан кейін ол фермада жұмыс істеуге мәжбүр болды. 1929 жылы ұжымдастырудың басталуымен ол Қазақ АКСР Қостанай уезі Обаған ауданының № 9 ауылындағы жергілікті «Жолтай» колхозына қосылды, онда ол қарапайым колхозшы, қой бағып жүрді. 1930 жылдан бастап «Дружный труд» колхозында еңбек жолын бастады. 1935 жылы Қостанай механикаландыру оқу зауытында комбайншыларды алты айлық оқыту курсын аяқтап, комбайншы мамандығын алып шықты. Сол кезден бастап Қарасу ауданында комбайншы болып жұмыс істей бастайды.

Өз шеберлігін шыңдап, егін жинауда жоғары көрсеткіштерге қол жеткізді, озат жұмысшы болды, үнемі облыстың ең жақсы комбайншыларының бірі болды. Ұлы Отан соғысы кезінде көптеген ауыл тұрғындары майданға кетті, олардың орнына комбайндарды басқару және қызмет көрсету тәжірибесі жоқ жасөспірімдер келді. Амангелді Исақовқа жас фермерлерді басқаруды, тылдағы еңбектерімен өз білім мен шеберлік сырларын, ел үшін қиын соғыс жылдарында нанмен қамтамасыз етуді тапсырды. 1941 жылы «Еңбектегі ерлігі үшін» медалімен марапатталған.

1950 жылдары егін жинау қарсаңында Қарасу ауданында машина жасаушылар жиналысы болып, онда комбайн операторлары 1000 гектар алқапты жинап, 15000 центнер астық бастыруға уәде берді. Бұл үшін Амангелді Исаков жоғары жылдамдықта егін жинау әдісін қолданды, нәтижесінде 35 жұмыс күні 9375 центнер дәнді дақыл жиналып, «Сталинец- 6» комбайнын жинап, керемет нәтижеге қол жеткізді. КСРО Жоғарғы Кеңесі Президиумының 1951 жылғы 13 тамыздағы жарлығымен астық дақылдарын жинауда және бастыруда жоғары нәтижеге қол жеткізгені үшін Амангелді Исақовқа Ленин орденімен және «Алтын Жұлдыз» медалімен марапатталған және Социалистік Еңбек Ері атағы берілді.

1952 жылы «Еңбек Қызыл ту» орденімен, 1953, 1956 жылдары «Ленин» ордендерімен марапатталды. Бірнеше рет ХШЖК медальдарымен марапатталған. «Тың жерлерді игергені үшін» медальдарымен марапатталған.

1956 жылы ауа райының қолайсыз жағдайында Амангелді Исақов 1039 гектар жерден егін жинап, 15000 центнерден астам астық бастырды. Көпшілікке танымал болған фермерге жыл сайын жас машинистер келіп, тәжірибе алмасты. Оның жұмысының негізгі ережелері еңбек тәртібі және жабдықты ұқыпты ұстау болды.

Бір кездері еңбек даласында «Механизаторлар, Амангелді Исақовқа теңеліңдер!» деген үндеу сөздері туды. Ол -жаңашыл: комбайндарды топтап пайдалану, оларды тоқтаусыз жүргізу, комбайн шанағындағы астықты машинаға жүріп бара жатып тиеу, суды комбайн радиаторына тоқтамай құйып алу сияқты әдістерді алғаш болып пайдаланған механизатор.

1957 жылдан Қарасу ауданының Ленин астық фермасында комбайншы. 1961 жылдан бастап зейнеттік демалысқа шықты. Қарасу ауылында тұрып, совхоздың еңбек және қоғамдық-саяси өміріне белсене қатысты. Еңбекші халық депутаттары Кеңесінің, Қарасу ауданының, Қостанай облыстық, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің депутаты болып сайланды. 1948 жылы Қазақстан Компартиясы Қостанай облыстық комитетінің мүшесі болып сайланды. 1958 жылы ол Стокгольмда қарусыздану және халықаралық ынтымақтастық бойынша Бүкіләлемдік бейбітшілік жақтаушылар конгресіне делегат болды. Амангелді Исаков 1993 жылы 17 мамырда дүниеден өтті. Оның қабіріне қоладан жасалған бюст қойылған.

Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген машинисі. Көзі тірісінде комбайнер – Социалистік Еңбек Ерінің мүсінін әйгілі Кеңестік мүсінші Е. В. Вучетин мәрмәрмен мәңгі қалдырды, ол мүсін Қазақстанның қазіргі астанасы Нұр-Сұлтандағы өнер мұражайында қойылды. А. Исаковтың есімі кеңес Одағында әйгілі Л. И. Брежневтің «Целина» кітабында аталған. 1998 жылы Қарасуда бұрынғы Кеңес Одағы көшесіне Батырдың есімі берілген.

Ел әулетінің өсіп-өркендеуіне, өскелең ұрпақтың жарқын болашағына саналы өмірін арнап, ел қадіріне селкеу түсірмеген атпал жандардың бірі – күллі қазақ жұртшылығына танылған қасиетті Қарасу өңірінің тумасы – Амангелді атамыздың есімі ешқашан ұмытылмайды.

Ажар Балтабаева, «Қостанай облысының мемлекеттік архиві» КММ архивисі.